اطلاع از میزان مواد غذایی و حاصلخیزی خاک و همچنین شناسایی کمبود عناصر غذایی از عوامل مهم در کشاورزی نوین و پایدار است. ارزیابی و حاصلخیزی خاک، انتخاب کشت مناسب و مصرف متعادل کودهای شیمیایی و حیوانی سبب موفقیت در تولید بهینه محصولات کشاورزی میشود.
از طرفی خودکفایی در تولید محصولات زراعی و باغی و افزایش درآمد بهره برداران بخش کشاورزی یکی از اهداف مهم کشور می باشد. لذا در شرایط کنونی با توجه به روند رشد جمعیت و کاهش سرانه اراضی کشاورزی بهترین روش جهت نیل به هدف مذکور، افزایش تولید در واحد سطح می باشد، که در رابطه با این موضوع نقش کودها و مدیریت بهینه اراضی از موثرترین فاکتورها بوده و اهمیت آن برای بهره برداران و متولیان کشاورزی کاملا مبرهن می باشد.
لذا استفاده علمی و اصولی از منابع آب و خاک، مستلزم افزایش شناخت و آگاهی نسبت به آنهاست، از طرفی با توجه به این که از مهمترین اهداف فعالیتهای کشاورزی دستیابی به تولید حداکثر محصول در واحد سطح میباشد، استفاده صحیح و اصولی از کودهای شیمیایی در جهت نیل به این هدف امری ضروری به نظر میرسد. بنابراین ارزیابی و شناخت میزان باروری اراضی، انتخاب کشت مناسب و مصرف متعادل کودهای آلی و شیمیایی، سبب بهبود عملکرد محصولات زراعی و باغی خواهد شد. به عبارتی دیگر توصیه اصولی کودهای شیمیایی مورد نیاز میسر نخواهد بود مگر با شناخت وضعیت گیاه، خاک و آب .
بنابراین در اولین گام کشاورزان و باغداران باید اطلاعات کاملی از کیفیت آب و خاک و نیز وضعیت سبز گیاه از نظر میزان عناصر غذایی موجود داشته باشند تا بتوانند برنامه کودی مناسبی را جهت استفاده اصولی از این منابع اجرا نمایند، که در این راستا مطمئن ترین گزینه آزمون خاک است که به منظور تعیین مقدار عناصر غذایی قابل استفاده گیاه در خاک استفاده میشود و میتوان براساس نتایج بدست آمده توصیه کودی مناسب را اعمال نمود، لذا یکی از مهمترین مراحل تعیین کننده برای آزمون خاک، تهیه نمونه نماینده از پهنه های گوناگون اراضی می باشد.
بنابراین تغییرات افقی و عمودی در خاکها را با تقسیم کردن آنها به واحدهای کوچکتر همگون (ویژگیهای هموژن) می توان بـه حداقل رساند. علیرغم این محدودیتها، خاک میتواند اطلاعات ارزشمندی در مورد نوع کاربری اصلی و امکان سنجی تناسب اراضی برای کشت و نیز قابلیت استفاده عناصر غذایی و وضعیت شیمیایی خاکها به ویژه قبل از کشت محصولات زراعی و احداث باغات ارائه دهد.
بنابراین بررسی، شناسائی و تجزیه خاک میتواند اطلاعات بسیار مفیدی برای تفسیر بهتر نتایج تجزیه برگ ارائه نماید و همچنین در فرموله کردن برنامه کوددهی باغات نیز مفید باشد. به طور کلی تجزیه خاک، آزمایشهای شیمیایی سریع به منظور ارزیابی قابلیت استفاده عناصر غذایی گیاه در خاک و تعیین مقدار کود لازم برای دستیابی به عملکرد بهینه است که شامل روش های استاندارد برای نمونه برداری، آماده سازی، تجزیه، تفسیر نتایج و توصیه مناسب میباشد.
