تقدیم به :
- برنامه ریزان و تصمیم گیران توسعه کسب و کارهای روستایی
- سازمانها و نهادهای فعال در اشتغال زایی و توسعه روستایی
- روستائیان زحمت کش و تولیدکنندگان ایران عزیز
- دانشجویان رشته های مرتبط با توسعه روستایی
دنیای امروز سرشار از شگفتی هاست که در زمینه های گوناگون خودنمایی میکند. دنیای روستا نیز بسیار پیچیده و شگفتی ساز میباشد. اگر قرار است توسعه روستایی به معنای درست کلمه محقق شود آشکار است که هم باید روستا را به درستی شناخت و هم تلاش کرد از ظرفیت ها و قابلیت های فراوان آن به بهترین وجه ممکن بهره برد.
خوشه ها از جمله سازواره های مناسبی هستند که ضمن متشکل کردن و شبکه سازی در بین مشاغل مختلف روستایی، زمینه های یاد شده را برای تجلی و تبلور ظرفیت ها و قابلیت های مردم و طبیعت و استعداد روستا و روستایی را فراهم مینماید. ماهیت و ساختار خوشه به گونه ای است که مردم روستا از یک سو بدون داشتن دغدغه ی تنها بودن و قطره ی جدا از دریا و از سوی دیگر به نمایش گذاشتن استعدادها و توانایی های خود مبادرت میکنند.
گسترش و توسعه کسب و کارهای روستایی و ایجاد اشتغال پایدار از طریق توسعه رسته های شغلی مختلف روستایی از جمله اثرات تأسیس و پاگیری خوشه های روستایی است که خود می تواند به شکل مؤثری از مهاجرت روستاییان به شهر جلوگیری کند و طبیعتاً مانع اثرات جانبی مهاجرت های منفی گردد. بدیهی است گسترش و توسعه خوشه کسب و کارهای روستایی امری تخصصی و نیازمند فراگیری سازوکارهایی است که متولیان این حرکت مؤثر باید بدان مجهز باشند. اما برای رسیدن به خوشه و رسته کسب و کارهای روستایی هر منطقه حلقه های مفقوده کسب و کارهای دارای مزیت به فنون مشارکتی روستایی نیاز است. چراکه با مشارکت روستایییان میتوان کسب و کارهای فعال منطقه را استخراج کرده و در قدم بعدی اقدام به خوشه ای کردن و شبکه ای کردن کسب و کارها کرد و از طریق اعضای آن کسب و کارها به بررسی مشکلات احتمالی موجود در رسته پرداخت و با توجه به شناسایی دیگر ظرفیت های موجود در روستا اقدامات لازم را انجام داد. لذا تسهیلگری یکی از اساسی ترین شیوه های لازم برای این امر به شمار میرود.
با توجه به اینکه عمده کسب و کارهای موجود در روستاها و تولیدات روستائیان به صورت خام فروشی عرضه میگردند، لذا یکی از اقدامات مؤثر در زمینه اشتغال زایی و افزایش بهره وری و حتی خوشه ای کردن کسب و کارها فراوری محصولات و صنایع کوچک روستایی میباشد که میتواند ارزش افزوده به محصولات دهد و زنجیره ارزش کسب و کارها را تکمیل کند.
بر این اساس کتاب پیشروی به طور مؤثر به این مفهوم پرداخته است به گونه ای که در فصل اول رویکردهای موجود در توسعه روستایی و توسعه کسب و کارها مورد بررسی قرار گرفته و برنامه های مختلف توسعه ای قبل و بعد انقلاب و تأثیر آنها بر توسعه روستاها تحلیل و نقد شده است. نهایتاً در انتهای فصل اول مدل اشتغال زایی روستایی و توسعه کسب و کارها همراه با ویژگیهای آن ارائه شده است. در این الگو صنایع روستایی خوشه کسب و کارهای روستایی و فنون تسهیلگری به عنوان بسترهای لازم جهت توسعه کسب و کارهای روستایی بیان شده اند که عنوان هر کدام از فصلهای بعدی کتاب را تشکیل میدهند.
در فصل دوم به بررسی صنایع روستایی و انواع آن و نقش این صنایع در اشتغال زایی روستایی پرداخته شده است. فصل سوم در مورد خوشه های کسب و کارهای کشاورزی و ارتباط آن با توسعه کسب و کارهای روستایی، است. در این فصل نیز ابتدا مفاهیم مرتبط با خوشه های صنعتی و کشاورزی مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه ویژگی و ساختار خوشه ها عوامل مؤثر در موفقیت خوشه کسب و کارهای کشاورزی و نقش خوشه های کشاورزی در توسعه کسب و کارهای روستایی مورد بررسی قرار گرفته است. در انتهای این فصل نیر مدل توسعه خوشه ای و تحلیل زنجیره ارزش کسب و کارها و چگونگی اجرای آن توسط سازمان جهاد کشاورزی بیان شده است.
فصل چهارم کتاب نیز به بررسی نقش فنون تسهیلگری در توسعه خوشه کسب و کارهای روستایی پرداخته است. در این فصل ابتدا تعاریفی از مشارکت و انواع مشارکت بیان شده است و در ادامه ویژگی های یک تسهیلگر خوب به منظور آشنایی تسهیلگران با وظایف شان ارائه شده است. نهایتاً به بررسی انواع ابزارها و فنون تسهیلگری که میتوانند در زمینه توسعه خوشه کسب و کارهای کشاورزی و تحلیل زنجیره ارزش آنها به تیم توسعه خوشه کسب و کارهای کشاورزی کمک کنند پرداخته شده است.
بنابراین هدف از نگارش این کتاب ارائه یک الگو و روش کار مناسب جهت توسعه خوشه کسب و کارهای کشاورزی و روستایی می باشد، که بتواند به سازمانها و نهادهایی که در امر توسعه کشاورزی و توسعه روستایی فعالیت می کنند، کمک کند.
